Fransız filozof Alain Badiou, şu anda tüm dünyanın mücadele ettiği COVID-19 salgını hakkında bir şeyler anlatmış.
badiou üstadın covıd-19 ile ilgili analizini fransızcadan ingilizceye çeviren ve versobooks’ta paylaşan alberto toscano’nun paylaşımını türkçeye çevirdim. ilgilisi varsa okuyabilir:
“başından beri, viral bir pandemi ile nitelendirilen mevcut durumun olağanüstü olmadığını düşündüm. aıds (viral) pandemisinden ve kuş gribinden, ebola virüsünden ve sars 1 virüsünden, birkaç gripten, antibiyotiklerin artık tedavi edemediği tüberküloz türlerinin ortaya çıkmasından ve hatta kızamığın geri dönüşünden bahsetmiyorum bile. dünya pazarının, tıbbi yetersiz bölgelerin varlığı ve gerekli aşılar söz konusu olduğunda küresel disiplinin eksikliği ile birlikte kaçınılmaz olarak ciddi ve yıkıcı salgınlar ürettiğini (aids durumunda, birkaç milyon ölüm) biliyoruz. mevcut pandemik durumun, oldukça rahat batı dünyası üzerinde büyük bir etkisi olduğu gerçeğinin yanı sıra şüpheli sızlanmaları ortaya çıkaran ve sosyal medyadaki aptallıkları içeren bir gerçeğin başlı başına bir önemi yoktur- bariz koruyucu önlemlerin ve yeni hedeflerin yokluğunda virüsün ortadan kalkması için geçen sürenin ötesinde, caka satmanın gerektiğinin sebebini anlayamadım.
dahası, devam eden salgının gerçek adı, bir anlamda ‘güneşin altında yeni bir şey yok’ ile uğraşmak olmalıdır. bu gerçek isim sars 2’dir, yani ‘şiddetli akut solunum sendromu 2’, bu tanımın ‘ikinci kez’ sinyalini veren, 2003 baharında dünyaya yayılan sars 1 salgınından sonra adıdır. ’21. yüzyılın ilk bilinmeyen hastalığı’ olarak adlandırılmıştır. o zaman mevcut salgının hiçbir şekilde radikal olarak yeni veya eşi görülmemiş bir şey olmadığı açıktır. bu da, yüzyılda türünün ikincisidir ve birincinin soyundan gelebilmektedir. öyle ki, bugün tahmin konularında yetkililere hitap edebilecek tek ciddi eleştiri, sars 1’den sonra tıp dünyasına sars 2’ye karşı gerçek eylem araçlarını sunacak araştırmayı finanse etmemektir.
bu yüzden, herkes gibi, kendimi evde tecrit etmeye çalışmaktan başka yapılacak bir şey olduğunu düşünmedim ve herkesi aynı şeyi yapmaya teşvik etmekten başka söylenecek bir şey yoktu. bu noktada katı bir disipline bağlı kalmak, en çok maruz kalan herkes için destek ve temel koruma sağlaması açısından daha gereklidir: elbette doğrudan ön tarafta olan ve güvenebilmesi gereken tüm sağlık personeli enfekte olmuş kısmı da dahil olmak üzere sağlam bir disiplinde; aynı zamanda yaşlılar gibi en zayıf olanları da, özellikle de bakım evlerinde olanlar; ve işe gitmek ve bulaşma riskini yönetmek zorunda kalan herkes gibi. ‘evde kal’ zorunluluğuna itaat edebileceklerin disiplini, ancak ‘ev’ ya da hiç olmayanlara da güvenli bir barınak bulabilmeleri için araçlar bulmalı ve önermelidir. bu durumda otellere el konulması öngörülebilir. bu görevlerin giderek daha acil olduğu doğrudur, ancak en azından ilk incelemede, büyük bir analitik çabaya veya yeni bir düşünce biçiminin oluşturulmasına ihtiyaç duymamaktadırlar.
ama yakın çevrelerim de dahil olmak üzere beni hem tezahür ettikleri kafa karışıklığıyla hem de kendimizi bulduğumuz -sonuçta basit- durumdan tamamen yetersiz oldukları için rahatsız eden çok fazla şey okuyorum ve duyuyorum.
bu kalıcı bildirimler, acıklı itirazlar ve katı suçlamalar farklı biçimler alır, ancak hepsi mevcut salgın durumun müthiş sadeliği ve yeniliğin olmaması konusunda merak uyandırıyor. bazıları, gerçekte fenomenin doğası gereği zorlandıkları şeyi yapan güçler karşısında gereksiz yere köledir. diğerleri gezegeni ve onun mistiklerini çağırırlar, ki bu işe yaramaz. bazıları, savaş veya salgın zamanlarında devlet başkanı olarak işini basitçe yapan ve diğerinden daha kötü olmayan talihsiz macron’u suçluyor. diğerleri, bir virüsün imhasıyla ilişkisi olmayan görülmemiş bir devrimin hakkında ağlamalar yapar- ‘devrimcilerimizin’ herhangi bir şekilde yeni bir yol önermediği gibi bir şeyler. bazıları kıyamet karamsarlığına düşüyor. diğerleri, çağdaş ideolojinin altın kuralı olan “önce ben” in, bu durumda ilgiden yoksun olduğu, hiçbir başarı sağlamadığı ve hatta kötülüğün belirsiz bir uzamasının suç ortağı olarak görülebileceği için hayal kırıklığına uğruyorlar.
salgının zorluğu, her yerde nesneleri, veba ülkeyi süpürdüğünde orta çağ’da alışılmış olan bu üzücü etkilere (mistisizm, yumuşama, dua, kehanet ve kötülük) geri dönmeye mecbur bırakarak aklın içsel aktivitesini dağıtmak gibi görünmektedir.
sonuç olarak, bazı basit fikirleri bir araya getirmeye mecbur hissediyorum. o fikirlere mutlulukla kartezyen(dekartçı) diyebilirim.
o zaman başka bir yerde çok kötü tanımlanmış ve dolayısıyla çok kötü işlenmiş sorunu tanımlayarak başlayalım. bir salgın, her zaman doğal ve sosyal tespitler arasında bir eklem noktası olması nedeniyle karmaşık hale gelir. tam analizi karmaşıktır: iki belirlemenin kesiştiği noktaları kavramak ve sonuçları çizmek gerekir.
örneğin, mevcut salgının başlangıç dayanağı büyük olasılıkla wuhan eyaleti pazarlarıdır. çin pazarları, tehlikeli kirlilikleri ve üst üste yığılmış her türlü canlı hayvanın açık hava satışı için bastırılamaz tadı ile bilinir. belirli bir anda virüsün kendisini mevcut bulduğu gerçek, yarasalardan miras kalan, çok yoğun bir popüler ortamda ve ilkel hijyen koşullarında bir hayvan formudur.
virüsün bir türden diğerine doğal yörüngesi ve böylece insan türüne geçer. tam olarak nasıl? henüz bilmiyoruz ve bize sadece bilimsel çalışmalar söyleyecektir. geçtiğimizde, sahte görüntülerle desteklenen tipik olarak ırkçı masalları dolaştıran herkesi feshedelim, buna göre her şey, çinliler hala hayatta olduklarında yarasaları yedikleri gerçeğinden kaynaklanıyor…
sonunda insanlara ulaşan hayvan türleri arasındaki bu yerel geçiş, tüm meselenin başlangıç noktasıdır. bundan sonra sadece çağdaş dünyanın temel bir verisini işletir: çin devlet kapitalizminin emperyal rütbeye yükselişi, diğer bir deyişle dünya pazarında yoğun ve evrensel bir varlık olması. çin hükümeti sayısız yayılma ağıyla birlikte başlangıç noktasını izole edebilirdi, -40 milyon nüfusa sahip tüm bir bölgeyi yani – sonuçta bunu başardığı ancak küresel varoluşun uçakları ve gemilerinin salgının yollara çıkmasını durdurmak için geç olduğu tamamen açıktır.
bir salgının çifte eklemlenmesi dediğim şeyin açıklayıcı bir ayrıntısını düşünün: sars 2, wuhan’da boğuldu, ancak şanghay’da, çoğunlukla yurtdışından gelen çin vatandaşı insanlar nedeniyle çok fazla vaka var. çin böylece eski gelenekleri takip eden muhafaza edilmemiş pazarlarda doğa-toplum kesişimi ile bir yandan gezegensel yayılım arasındaki bağlantıyı – önce arkaik bir sebeple, sonra modern olarak gözlemleyebileceği bir sitedir diğer yandan da kapitalist dünya pazarının taşıdığı bu çıkış noktası ve hızlı ve aralıksız hareketliliğe güvenmesi vardır.
bundan sonra devletlerin bu yayılmayı bastırmaya çalıştığı aşamaya giriyoruz. bu tespitin temelde yerel kaldığını, salgın yerine çapraz olduğunu belirtelim. bazı ulus ötesi otoritelerin varlığına rağmen, ön cephede yer alan yerel burjuva devletleri olduğu açıktır.
burada çağdaş dünyanın büyük bir çelişkisine değiniyoruz. üretilen nesnelerin seri üretim süreci de dahil olmak üzere ekonomi dünya pazarının himayesi altındadır – bir cep telefonunun basit montajının en az yedi farklı eyalet de dahil olmak üzere iş ve kaynakları harekete geçirdiğini biliyoruz. yine de siyasi güçler aynen ulusal olarak kalır. ve emperyalizm, eski (avrupa ve abd) ve yeni (çin, japonya…) arasındaki rekabet, kapitalist bir dünya devletine götüren herhangi bir süreci dışlar. salgın aynı zamanda ekonomi ve siyaset arasındaki çelişkinin çirkinleştiği bir andır. avrupa ülkeleri bile virüs karşısında politikalarını hemen düzenlemeyi başaramıyorlar.
bu çelişkinin yanı sıra, ulusal devletler, riskin doğası onları iktidarın stilini ve eylemlerini değiştirmeye zorlasa da, sermaye mekanizmalarına olabildiğince saygı göstererek salgın durumuna karşı koymaya çalışırlar.
ülkeler arasında bir savaş durumunda, devletin sadece popüler kitlelere, beklendiği gibi değil, aynı zamanda burjuvazinin kendisine de, tasarruf etmek için önemli kısıtlamalar getirmesi gerektiğini uzun zamandır biliyoruz: yerel kapitalizm. bazı endüstriler, hemen hemen para kazanılabilir artı değer üretmeyen dizginsiz silah üretimi uğruna kamulaştırılmıştır. birçok burjuva memur seferber edilir ve ölüme maruz kalır. bilim adamları gece gündüz yeni silahlar icat etmek için çalışıyorlar. çok sayıda entelektüel ve sanatçı ulusal propaganda vb. sağlamaya mecburdur.
salgınla karşı karşıya kalan bu tür bir devletçi refleks kaçınılmazdır. bu nedenle, bazılarının söylediklerinin aksine, macron veya başbakan edouard philippe’in ‘refah’ devletinin geri dönüşü, insanları işten desteklemeye veya dükkanları kapatılan serbest meslek sahiplerine yardım etmeye yönelik harcamalarına ilişkin beyanları, devletten 100 veya 200 milyar talep ve hatta ‘millileştirmelerin’ duyurulması – bunların hiçbiri şaşırtıcı veya paradoksal değildir. sonuç olarak stratejik bir felaketten kaçınmak için macron’un ‘savaştayız’ metaforu doğrudur: savaşta veya salgında devlet, bazen daha otoriter ve daha genel olarak hedeflenen uygulamaları yürütmek için sınıf sınıfının normal koşusunu aşan zorlanır.
bu, amacı, salgını bastırmak – savaşı kazanmak, macron’un metaforunu bir kez daha ödünç almak – yerleşik sosyal düzende kalırken mümkün olan en büyük kesinlik ile durumun tamamen mantıklı bir sonucudur. bu gülünecek bir mesele değildir, doğayla kesişen (o zaman bilim adamlarının konunun önde gelen rolü) ve sosyal düzenin (otoriter müdahalenin oradan kesiştiği ölümcül bir sürecin yayılmasıyla dayatılan bir zorunluluktur ve aksi halde olamaz, devlet) dayatmasıdır.
bu çabanın ortasında bazı büyük eksikliklerin ortaya çıkması kaçınılmazdır. hastane izolasyonu süresi açısından koruyucu maske eksikliği veya hazırlıksızlığı düşünün. ancak bu tür şeyleri ‘tahmin etmekle’ gerçekten kim övünebilir? bazı açılardan, devlet mevcut durumu engellemedi, doğrudur. hatta on yıl sonra ulusal sağlık sisteminin zayıflamasıyla devletin genel çıkarlara hizmet eden tüm sektörleriyle birlikte yıkıcı bir salgına benzeyen hiçbir şeyin ülkemizi etkileyemeyeceğini düşünebiliriz. bu ölçüde devlet sadece macron kılığında değil, en azından son otuz yıldır kendisinden önce gelen herkes için çok suçludur.
ancak yine de burada, belki de birkaç izole bilim adamı dışında, fransa’da bu tip bir pandeminin ortaya çıkmasını kimsenin öngörmediğini, hatta hayal etmediğini belirtmek doğrudur. birçoğu muhtemelen bu tür şeylerin karanlık afrika veya totaliter çin için iyi olduğunu, ancak demokratik avrupa için iyi olmadığını düşündü. ve kesinlikle bu noktada ileri sürülen ve son bir süre için en zorlu hedefi olan macron hakkında bir yaygara yapmaya devam eden solcular – ya da gilets jaunes ve hatta sendikacılar değil. onlar da bunu kesinlikle öngörmemişlerdi. aksine, salgın çin’den yoldayken, çok yakın zamana kadar, bugün, onları kim olursa olsun diskalifiye etmeleri gereken kontrolsüz meclisleri ve gürültülü gösterileri çoğalttılar. ne olduğunu tam olarak ölçerek. doğruyu söylemek gerekirse, fransa’daki hiçbir siyasi güç bu önlemi gerçekten macronya devletinden önce almamıştır.
bu devletin yanında, durum burjuva devletinin açıkça, kamuya açık olarak, bir anlamda burjuvazininkinden daha genel olan hakim çıkarları, gelecekte stratejik olarak korurken, önceliği korumak zorunda olduğu türden bir durumdur. devletin genel biçimini temsil ettiği sınıf çıkarları. başka bir deyişle, konjonktür, devleti, kendisi genel olan bir ‘düşmanın’ içsel varlığından dolayı, yetkili temsilcisi olduğu sınıfın çıkarını daha genel çıkarlarla birleştirerek durumu yönetmeye zorlar. bu yabancı bir istilacı olabilirken, mevcut durumda sars 2 virüsüdür.
bu tür bir durum (dünya savaşı veya dünya salgını) özellikle siyasi düzeyde “tarafsız” dır. geçmişteki savaşlar, zamanın emperyal güçlerine göre aykırı olarak adlandırılabilecek iki durumda devrimleri tetiklemiştir: rusya ve çin. rusya örneğinde, bunun nedeni çarlık gücünün her anlamda olması ve büyük bir ülkede gerçek bir kapitalizmin doğuşuna potansiyel olarak adapte edilmiş bir güç de dahil olmak üzere uzun zamandır gerici olmasıdır. ve buna karşı, bolşevikler şeklinde, olağanüstü liderler tarafından güçlü bir şekilde yapılandırılmış modern bir politik öncü vardı. çin örneğinde, iç devrimci savaş dünya savaşından önce geldi ve çin komünist partisi 1940 yılında denenmiş ve test edilmiş popüler bir ordunun başındaydı. buna karşılık, hiçbir batı gücünde savaş muzaffer bir devrimi tetiklemedi. 1918’de almanya’da yenilmiş olan ülkede bile, spartakist ayaklanması hızla ezildi.
bundan çıkarılacak ders açıktır: devam eden salgın, fransa gibi bir ülkede kayda değer bir siyasi sonuca sahip olmayacaktır. hatta, burjuvazamızın -yaygın sloganlar varsa inchoum huysuz ve çürük ışığın ışığında- macron’dan kurtulma anının geldiğine inanıyor, ki bu hiçbir şekilde kayda değer herhangi bir değişikliği temsil etmeyecek. ‘politik olarak doğru’ adaylar, tıpkı iğrenç olduğu kadar eski bir ‘milliyetçiliğin’ en küflenmiş biçiminin savunucuları gibi zaten kanatlarda bekliyorlar.
bu ülkenin siyasi koşullarında gerçek bir değişiklik isteyenlere gelince, bu salgın aralığından ve hatta -tamamen gerekli- izolasyondan, yeni siyaset figürleri üzerinde, yeni projede çalışmaktan faydalanmalıyız. siyasal alanlar ve komünizmin üçüncü aşamasının buluşunun aşamasından sonra ve uluslar arası deneyimin ilginç ama sonuçta yenilgiye uğramasından sonraki uluslar üstü ilerlemesi üzerine çalışmalıyız.
ayrıca, salgın hastalıklar gibi fenomenlerin kendi başlarına politik olarak yenilikçi bir şey doğrultusunda çalışabileceği her perspektifin katı bir eleştirisinden geçmemiz gerekecek. salgınla ilgili bilimsel verilerin genel aktarımının ötesinde, siyasi bir suçlama sadece hastaneler ve halk sağlığı, okullar ve eşitlikçi eğitim, yaşlıların bakımı ve bu türden diğer sorularla ilgili yeni sorunlar ve mahkumiyetler tarafından yapılacaktır. sadece bunlar muhtemelen mevcut durumun ışık tuttuğu tehlikeli zayıflıkların bilançosuyla ifade edilebilir.
bu arada, birilerinin korkusuzca ‘sosyal medya’ olarak adlandırılanın -milyarderlerin ceplerinin şişirilmesindeki rollerinin yanı sıra- övünenlerin zihinsel felçinin yayılması için bir yer, kontrolsüz söylentiler, çok eski ‘yeniliklerin’ keşfi, hatta faşist kararsızlık olduğunu bir kez daha her şeyin üstünde olduğunu göstermesi gerekecek.
bilim tarafından kontrol edilebilen gerçekler ve yeni bir politikanın temel perspektifleri, yerel deneyimleri ve stratejik hedefleri dışında, özellikle ve özellikle izolasyonumuzda güven vermeyelim.”
Not: Bu Makale http://seyler.eksisozluk.com/ yayınlanmıştır. Bu makale de konunun anlam bütünlünü yakalamanız mümkün olup çeviri ile ilgile genel bir sıkıntı olduğunu ifade etmek isteriz.